Đôi nét cơ bản về chén Tống: Những điều người yêu trà nên biết

Nếu nghe sơ qua đôi nét về chén Tống, thì ắt hẳn là nhiều người sẽ ngay lập tức nghĩ đến vật dụng làm bằng gốm sứ ở Trung Quốc. Hoàn toàn sai bởi chén Tống được xem là một trà cụ rất độc đáo và chỉ có ở tại Việt Nam. Nó được rất nhiều những người yêu thích loại hình nghệ thuật thưởng trà đầy ưa chuộng.

Nếu như các bạn mà từng đọc qua đôi nét bài viết tên ” Tổng luận về những kiểu chén trà ” do cụ Vương Hồng Sển là tác giả thì bạn sẽ thấy được các bộ đồ mà trà ký kiểu vào thời nhà Nguyễn trước đây được làm ngay từ năm 1804 là đã xuất hiện sự hiện diên của chén tống. Hình dạng ở chén Tống vào lúc bấy giờ thì thường giống với các chén quân và được đặt ở trên một đĩa mà dầm riêng và chỉ khác trên mặt kích thước ấm mà thôi.

”Mỗi chén chứa mà để dùng trà, hay dầm trà, thì trước gọi là “chén tướng” còn nay vì kiêng cữ mà đành đọc trại thành “chén tống”, để riêng ra thì trên một đĩa dầm, mà cho thêm phân biệt (hay vua ngự cung nội)“ ; và đây là một lời giải thích khá ngắn gọn về công dụng cùng tên gọi của chén tống do cụ Vương Hồng Sển viết .

Công dụng cùng cách sử dụng của chén Tống

Chén Tống hiểu là loại trà cụ mà không thế thiếu được ở trong các buổi thưởng trà. Nó còn được sử dụng giúp làm đều được trà trước lúc rót vào các chén quân. Thường thì ta sẽ rót trà bằng ấm rồi ra chén Tống trước sau đó mới rót trà từ chén Tống qua chén quân. Chính vì thế mà khi ta rót trà cho thực khách thì ta thấy không bị chén đậm hay chén nhạt nước. Tuy chỉ là đôi nét đơn giản vậy nhưng mà trước khi xuất hiện chén Tống thì người ta sẽ thường sử dụng những cách rót trà khác nhau cũng mang mục đích để làm đều trà trong khi rót trà qua các chén quân và cụ thể như sau:

• ”Hàn tín điểm quân” : khi rót trà vào trong chén quân thì lần lượt ta điểm mỗi chén một ít trà cho đến lúc mà đầy chén.
• ”Quan Công tuần hành”: khi đặt các chén quân xếp thành hàng sát bên cạnh nhau và rót trà bằng ấm ra  tới các chén qua cách lướt nhanh được dòng nước ra các chén trà, thì lướt qua lại một vài lần cho tới khi mà các chén quân trở nên đầy trà.

Nhưng chén Tống thì cũng có một nhược điểm là nó làm cho trà sẽ nhanh bị nguội quá, và nhất là vào thời tiết mùa đông lạnh.

Chén Tống thời xưa và nay

Ngày xưa thì chén Tống cũng như trong các bộ trà ký kiểu vào thời Nguyễn và có đôi nét là loại chén tròn lớn so với các chén quân tuy nhiên đồng bộ về cả kiểu dáng, nó không có quai. Nếu mà bạn đã từng qua sử dụng  loại chén Tống mà kiểu cũ này rồi thì bạn sẽ thấy được một nhược điểm nữa rất lớn của nó là khi mà rót trà ra những chén quân trà thì đôi nét nó bị rớt ra rất là nhiều. Tuy nhiên xét về mặt thẩm mỹ thường nhiều người sẽ rất thích loại chén Tống kiểu này bởi là do tính đồng bộ qua cả bộ đồ trà. Và kiểu dáng nhìn trơn đơn giản mà lại rất đẹp cùng với bắt mắt.

Ngày nay, chén Tống cũng đã được truyền bá qua nhiều các nền văn hóa trà phong phú khác trên thế giới hiện tại nhất là ở các nước như Trung Hoa hay Đài Loan. Tuy nhiên ngay ở Việt Nam loại chén Tống thì chỉ phổ biến ở trong giới chơi hay giới sành trà. Nó rất ít khi mà xuất hiện ở cuộc sống thường ngày.

Về hình dáng qua thì chén Tống ở ngày nay thì cũng đã khác xưa rất nhiều hay thường được đặt sản xuất nhiều như ở Trung Quốc hay tại Đài Loan. Nhìn về cơ bản thì nó vẫn giữ nguyên được công dụng và chỉ cải tiến thêm việc rót trà ngày càng trở thành thuận tiện hơn, và ít bị rớt nước như trước hơn.

Đây là ảnh một số những kiểu chén tống thời hiện nay và được dùng phổ biến .

Về kinh nghiệm của bản thân thì khi sử dụng loại chén Tống ta thường là sẽ chọn các loại mà có màu trắng sứ, hay là trong suốt bởi vì hai loại này sẽ rất dễ ngắm được màu nước trà. Ngược lại, thì nhiều người lại không thích việc sử dụng đến chén Tống làm từ đất nung vì họ không nhìn được ra màu nước trà, nó khó cọ rửa do rất dễ bị bám lại cao trà lên đó.

Ngoài ra thì chén Tống lại có một tác dụng nữa là dùng rót nước sôi vào sau đó thì mới rót ra ấm pha trà với mục đích để giảm được nhiệt độ nước cho đến một mức thích hợp với việc pha được dòng lục trà ví dụ như trà Tân Cương.

Nhiều người thì cũng không thích việc sử dụng chén Tống bởi nó làm nguội nước trà. Vì vậy họ đã sử dụng thêm những chiếc ấm Tử Sa và để làm “tống”. Do đất tử sa sẽ có khả năng để giữ nhiệt lâu hơn cũng như ấm có nắp khiến nó không bị mất mùi hương  trà.