Trà là một trong những thức uống truyền thống của nhiều quốc gia, và đặc biệt là trong văn hóa Á Đông. Trong giới trà, chiếc ấm tử sa đã trở thành một biểu tượng văn hóa đặc trưng và có giá trị không chỉ về tính chất sử dụng mà còn là tác phẩm nghệ thuật.
Từ những năm đầu của thế kỷ thứ 14, ấm tử sa đã trở thành một sản phẩm nổi tiếng của làng gốm Bát Tràng, Hà Nội. Được làm từ đất sét và nung trong lò, ấm tử sa được tạo ra với nhiều hình dáng, kích thước và màu sắc khác nhau. Những chiếc ấm đẹp nhất thường được chế tác bởi những nghệ nhân có kinh nghiệm và tài năng trong nghề gốm.
Một chiếc ấm tử sa không chỉ có giá trị về tính thực dụng, nó còn mang trong mình những giá trị tinh thần về tinh hoa văn hóa và nghệ thuật. Nhờ vào đặc tính vật liệu gốm sứ, mà chiếc ấm tử sa có thể giữ nhiệt tốt và đặc biệt, cho hương vị trà thêm phần thơm ngon và đậm đà hơn. Đây cũng chính là lý do vì sao chiếc ấm tử sa được coi là một yếu tố quan trọng trong việc thưởng trà.
Hiện nay, để đáp ứng cho nhu cầu của người sử dụng, thợ thủ công đã chế tác ra rất nhiều mẫu ấm tử sa với nhiều dung tích khác nhau và các mẫu hoa văn, trang trí, hình dáng đa dạng và đẹp mắt. Tuy nhiên, để lựa chọn được chiếc ấm tử sa đúng chuẩn và phù hợp nhất cho nghệ thuật thưởng trà thì không phải ai cũng biết cách.
Nội dung trong bài viết hôm nay Trọng Tín Bát Tràng sẽ chia sẻ với các bạn cách chọn ấm tử sa đúng chuẩn và phù hợp nhất cho nghệ thuật thưởng trà nhé
Chọn ấm theo dung tích ấm
Nếu bạn thường thưởng thức trà cùng một người bạn thân hoặc người thân của mình, một chiếc ấm có dung tích từ 120ml đến 160ml sẽ là lựa chọn hoàn hảo. Kích thước này đủ để bạn và người thưởng thức của bạn thưởng thức trà một cách thoải mái và tận hưởng hương vị trà ngon.
Nếu bạn thường tổ chức hội trà đạo với 3 đến 6 người tham gia, một chiếc ấm tử sa có dung tích từ 175ml đến 225ml sẽ là lựa chọn phù hợp. Kích thước này đủ để bạn và các bạn của bạn thưởng thức trà một cách thoải mái và tạo ra những khoảng thời gian đầy niềm vui và ấm áp.
Với các gợi ý này, bạn đã có thể chọn được loại ấm tử sa phù hợp với nhu cầu của mình và tận hưởng hương vị trà tuyệt vời cùng bạn bè và người thân. Hãy đảm bảo rằng bạn sử dụng ấm tử sa đúng cách để tận hưởng hương vị trà tuyệt vời nhất!
Cách chọn ấm tử sa theo hình dáng ấm để phù hợp với trà mình pha
Trong nghệ thuật trà đạo, việc lựa chọn ấm trà tử sa là một trong những yếu tố quan trọng để tạo ra một ly trà hoàn hảo. Để chọn được một chiếc ấm phù hợp, bạn nên lưu ý đến hình dáng của ấm.
Hiện nay, có đến 60 dáng ấm tử sa khác nhau để lựa chọn. Tuy nhiên, để tiện lợi cho việc lựa chọn, chúng ta có thể phân ấm tử sa theo hai dáng cơ bản là dáng cao và dáng thấp.
Nếu bạn muốn pha trà lâu để trà có độ đậm đặc, thì nên chọn ấm có dáng cao. Với dáng cao, bề mặt của lá trà sẽ tiếp xúc với không khí ít hơn, giúp cho trà không bị oxy hóa nhanh chóng và giữ được hương vị trong thời gian dài hơn. Còn nếu bạn muốn pha trà nhanh để trà có mùi thơm ngát và hương vị tươi mới, thì nên chọn ấm có dáng thấp. Với dáng thấp, bề mặt lá trà sẽ tiếp xúc với nhiều không khí hơn, giúp cho hương vị của trà được giải phóng nhanh chóng và trà có màu sắc tươi đẹp hơn.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần phân biệt rõ mục đích sử dụng của mình. Nếu bạn muốn mua ấm trà tử sa để trang trí, thì có nhiều loại ấm được chế tác để phục vụ cho nhu cầu này. Ngược lại nếu bạn muốn tạo ra một ly trà hoàn hảo, thì nên chọn loại ấm tử sa pha trà thực sự vì ấm dùng để trang trí sẽ không thể tạo ra được hương vị và chất lượng trà hoàn hảo như loại ấm tử sa pha trà.
Đối với dáng ấm thấp dưới 5 cm và nung ở nhiệt độ cao thường dùng để pha trà như:
- Trà có hương gồm: Trà thiết quan âm, long tỉnh, đại hồng bào, kim tuấn mi, đơn tùng…
- Trà búp gồm: Trà Thái Nguyên, Trà Bích Loa Xuân…
Đối với dáng ấm thấp dưới 5 cm và nung ở nhiệt độ thấp thường dùng để pha trà như:
- Trà đỏ và đen: Chánh sơn tiểu chủng, lục bảo trà, Hồ Nam phục chuyên trà, Tùng Hắc trà, ….
Đối với dáng ấm trung cao từ 5cm đến 8cm và nung ở nhiệt độ cao thường dùng pha trà như:
- Trà có hương, bạch trà rời, cổ thụ
- Trà đỏ giống lá lớn, Đông phương mỹ nhân, nhật nguyệt trà.
- Trà vàng
- Trà Oloong lên men toàn phần
- Trà xanh
Đối với dáng ấm trung cao từ 5cm đến 8cm và nung ở nhiệt độ thấp thường dùng pha trà như:
- Trà phổ nhĩ sống
- Trà phổ nhĩ rời
- Trà oloong đỏ, oloong lên men toàn phần
- Trà đỏ cổ thụ, lão tùng
Đối với dáng ấm cao từ 8cm trở lên và nung ở nhiệt độ cao thường dùng pha trà như:
- Oloong núi cao, đại vũ lĩnh, lishan, alishan..
- Bạch trà đóng bánh, bạch mẫu đơn, lão bạch trà
Đối với dáng ấm cao từ 8cm trở lên và nung ở nhiệt độ thấp thường dùng pha trà như:
- Trà phổ nhĩ
- Trà đen cổ thụ đóng bánh
- Trà đỏ cổ thụ đóng bánh
- Một số loại trà đóng bánh khác
Kỹ thuật chế tác ấm tử sa
Để tạo nên chiếc ấm tử sa đẹp và độc đáo, đòi hỏi sự tinh tế và tâm huyết của những nghệ nhân với bàn tay tài hoa nghệ thuật. Trong quá trình sản xuất, từng chi tiết nhỏ nhất của chiếc ấm đều được thực hiện bằng tay, từ định hình, uốn cong, tạo họa tiết đến hoàn thiện sản phẩm.
Sự xuất hiện và phát triển của công nghệ tiên tiến đang đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình sản xuất ấm tử sa. Nhờ áp dụng các công nghệ tiên tiến, các nghệ nhân có thể tạo ra các sản phẩm đa dạng hơn để phục vụ cho nhu cầu của người đam mê trà đạo.
Hiện nay, khi nhắc đến việc sản xuất ấm tử sa, có hai phương pháp chính được sử dụng là chế tác theo phương pháp thủ công và bán thủ công.
Phương pháp thủ công được xem là cách sản xuất ấm tử sa truyền thống, tạo ra những chiếc ấm có giá trị cao về mỹ thuật và có độ tinh tế cao. Kỹ thuật này được thực hiện bởi các thợ thủ công tài ba, từng bước tạo hình và hoàn thiện từng chi tiết trên ấm tử sa bằng tay. Các sản phẩm thuộc phương pháp này thường có giá thành cao hơn so với phương pháp bán thủ công.
Cách làm ấm thủ công bao gồm nhiều bộ phận như vòi, quai, nắp, lọc, đáy và thân ấm, và được thợ thủ công sử dụng tay và các dụng cụ chuyên dụng để lắp ráp thành sản phẩm cuối cùng. Loại ấm này thường được lựa chọn bởi những người mới bắt đầu sưu tập trà, hoặc những người không quá quan tâm đến việc sưu tập mà chỉ cần một chiếc ấm để pha trà vì nó không có giá trị sưu tầm, và giá cả phải chăng.
Trong hai phương pháp chế tác trên, loại ấm làm thủ công được đánh giá cao về chất lượng và giá trị hơn hẳn so với hai loại còn lại. Sở hữu một chiếc ấm tử sa thủ công không chỉ là niềm tự hào mà còn là sự khẳng định đẳng cấp của những người yêu thích trà. Tuy không thể so sánh với ấm làm thủ công, nhưng loại ấm bán thủ công cũng mang đến những đặc tính vượt trội và là lựa chọn hoàn hảo cho những người đam mê trà.
Cách chọn ấm tử sa theo loại đất làm ấm
Chiếc ấm tử sa là một phần không thể thiếu trong nghi lễ uống trà của người Trung Hoa. Từ lâu, các nhà sản xuất ấm tử sa đã tìm kiếm nguyên liệu tốt nhất để tạo ra những chiếc ấm có chất lượng và độ bền cao. Và chính trong đất tử sa ở vùng Nghi Hưng Trung Quốc mới là nguồn cung cấp chính của ngành sản xuất ấm tử sa.
Đất tử sa được đánh giá là loại đất chứa nhiều khoáng chất và yếu tố vi lượng tốt cho sức khỏe con người, đồng thời có tính hút ẩm tốt, giúp bảo quản trà tốt hơn. Những đặc tính này cùng với độ khói thấp và độ bền cao khi nung chảy, đã giúp đất tử sa trở thành nguyên liệu tốt nhất để sản xuất ấm tử sa.
Trong đó, loại đất sét thường được sử dụng để làm những chiếc ấm trà trung cấp với kiểu dáng đa dạng và giá cả phù hợp với phần lớn khách hàng. Đặc biệt, loại đất sét đá với nhiều đặc tính vượt trội hơn đất sét thường có thể tạo nên những chiếc ấm tử sa dòng cao cấp chịu được nhiệt độ cao, giữ được trọn vẹn hương vị của trà. Điều này làm cho ấm tử sa được làm từ đất sét đá có giá trị cao hơn và được ưa chuộng hơn trong giới sành trà.
Nếu bạn là một tín đồ của trà, bạn có thể biết rằng chọn ấm trà đúng cách là rất quan trọng để tạo ra một tách trà thơm ngon và đậm đà. Một trong những cách để chọn ấm trà đúng là áp dụng từ màu sắc đất tử sa.
Đất tử sa có đa dạng màu sắc tự nhiên, và được chuyên gia đánh giá tốt nhất là màu đỏ (Hồng Nê), màu tím (Tử nê), màu xanh lá cây (Lục Nê), màu vàng (Đoàn nê). Mỗi loại đất đều có cấu tạo và hàm lượng vi khoáng khác nhau, vì vậy nó sẽ phù hợp với từng loại trà để tôn lên vị và hương cho loại trà đó.
Ví dụ, nếu bạn uống trà xanh, bạn nên chọn ấm từ đất Lục Nê. Đất Lục Nê chứa nhiều khoáng chất và chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe, và giúp tôn lên hương vị trà xanh. Nếu bạn uống trà đen, ấm từ đất Hồng Nê sẽ là lựa chọn tuyệt vời. Đất Hồng Nê có hàm lượng sắt cao, giúp tăng cường sức khỏe và tạo nên một hương vị đậm đà cho trà đen.
Với những người yêu trà, chọn ấm trà đúng cách sẽ mang lại trải nghiệm thưởng thức trà tuyệt vời hơn. Áp dụng cách chọn ấm trà tử sa từ màu sắc đất tử sa sẽ giúp bạn tạo ra một tách trà thơm ngon và đậm đà hơn.
Nhiệt độ nung ấm
Nếu bạn là một người yêu trà đạo, việc lựa chọn một ấm tử sa phù hợp là rất quan trọng để có được trải nghiệm trà tuyệt vời. Ngoài việc chọn ấm dựa trên hình dáng, màu sắc và kích cỡ, một cách chọn ấm tử sa khác là dựa trên nhiệt độ nung.
Đất tử sa khi được nung ở nhiệt độ khác nhau sẽ có những đặc tính riêng và phù hợp với những loại trà đặc trưng. Khi nung ở nhiệt độ thấp, đất tử sa sẽ trở nên xốp và nhẹ, phù hợp cho những loại trà nhiều hương vị. Điều này có nghĩa là, khi trà được pha trong ấm này, hương vị sẽ được tách ra và giữ được độ tươi mới.
Tuy nhiên, khi nung ở nhiệt độ cao hơn, đất tử sa sẽ trở nên đanh hơn và có khả năng giữ mùi thơm tốt hơn. Vì vậy, đây là loại ấm tử sa được sử dụng phổ biến để pha những loại trà ít hương, như trà ô long, trà đen,… Sử dụng ấm này sẽ giúp trà giữ được hương vị và mùi thơm lâu hơn.
Vì vậy, việc lựa chọn ấm tử sa phù hợp dựa trên nhiệt độ nung sẽ giúp bạn có được trải nghiệm trà tốt hơn. Đây là một trong những bí quyết cơ bản trong trà đạo và được nhiều người yêu trà trân trọng. Nếu bạn chưa có kinh nghiệm trong việc chọn ấm tử sa, hãy tham khảo ý kiến của những chuyên gia hoặc người có kinh nghiệm để có được trải nghiệm trà hoàn hảo nhất.
Chọn ấm theo cấu tạo ấm
Chiếc ấm tử sa là một trong những dụng cụ không thể thiếu trong nghi thức pha trà truyền thống của người Trung Quốc. Và để đảm bảo được hương vị đặc trưng của trà, cấu tạo của chiếc ấm tử sa cũng là một yếu tố quan trọng không thể bỏ qua.
Đầu tiên, miệng ấm phải đủ rộng để cho phép trà được giãy ra đều và tiếp xúc với nước nóng đầy đủ. Nếu miệng ấm quá hẹp, nước nóng không thể chảy vào đúng lúc và đủ mạnh để thấm đều qua các lá trà, gây ra sự khác biệt trong hương vị và mùi thơm của trà. Ngoài ra, miệng ấm rộng cũng giúp cho việc đổ nước vào ấm dễ dàng và thuận tiện hơn.
Thứ hai, phần thân ấm cũng cần được thiết kế sao cho có diện tích tiếp xúc với nước nóng là đủ lớn để tất cả các lá trà được ngâm đều trong nước. Điều này giúp cho hương vị của trà được giải phóng đầy đủ và tối đa hóa sự thưởng thức. Nếu thân ấm quá nhỏ, một số lá trà có thể không được ngâm đều trong nước, gây ra sự khác biệt trong hương vị và mùi thơm của trà.
Độ dày của thành ấm cũng quan trọng. Thành ấm dày giữ nhiệt tốt hơn và giảm thiểu mất nhiệt nhanh, trong khi thành ấm mỏng sẽ tăng tốc độ truyền nhiệt, giúp cho nước được hấp thụ nhiệt độ nhanh hơn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến việc khống chế nhiệt độ nước trong ấm và tính toán thời gian hãm trà để rót ra tống.
Cấu tạo lỗ lọc cũng cần được chú ý. Lỗ lọc phải đủ nhỏ để ngăn chặn lá trà và các tạp chất khác trong nước thấm vào tách trà, đồng thời đủ lớn để cho phép nước thoát ra một cách thông thoáng và không bị tắc.
Quai ấm phải được thiết kế sao cho dễ cầm và giữ được ấm nóng mà không làm bạn bị bỏng. Ngoài ra, vị trí đáy của lỗ thoát nước cũng rất quan trọng. Nếu đáy quá thấp, nước sẽ bị kẹt lại và dễ bị đun quá, trong khi đáy quá cao lại khiến nước khó thoát ra.
Cuối cùng, kích thước của vòi ấm cũng đóng vai trò quan trọng trong việc khống chế nhiệt độ nước. Nếu vòi quá to, nước sẽ rót ra nhanh và dễ bị đun quá, trong khi vòi quá nhỏ lại làm chậm quá trình rót nước.
Với những yếu tố trên, chọn một chiếc ấm tử sa hoàn hảo để giữ được hương vị đặc trưng của trà khi thưởng thức không phải đơn giản. Hy vọng với những chia sẻ về cách chọn ấm trà tử sa trên đây của Trọng Tín Bát Tràng sẽ giúp các bạn lựa chọn được cho mình chiếc ấm tử sa tuyệt vời và phù hợp nhất.
- Trọng Tín Bàt Tràng
- Địa chỉ: 37 Gầm Cầu, Đồng Xuân, Hoàn Kiếm, HN | 46 Xóm 1 Giang Cao, Bát Tràng, HN
- Hotline: 0982559529
- Zalo: 0982559529
