ẤM ĐẤT TỬ SA – Phương pháp để đánh giá chính xác

Ấm đất Tử Sa được đánh giá là một loại trà cụ tuyệt vời nhiều người muốn sở hữu. Nhưng dựa vào tiêu chí nào để biết đó là ấm tốt hay không? Chè Duy Thịnh xin chia sẻ thông tin về nó trong bài viết sau.

Đầu tiên, khi chọn mua một chiếc ấm cần xác định mục đích mà bạn sử dụng là gì. Nếu dùng uống hàng ngày thì nên chọn những kiểu đơn giản, hoa văn dễ nhìn mà vẫn tinh tế. Miệng ấm đủ rộng để cho trà vào. Hình thể của ấm cân đối, vững chãi và khó ngã đổ.

Tiếp theo, lưu ý đến những mặt dưới đây:

1. Chất đất

– Dùng ống nắp ấm trượt nhẹ quanh miệng ấm 3-4 vòng để nghe âm thanh 2 vật ma sát, nếu âm thanh đanh như sắt, giòn như ngọc như đá, thì chất đất được xem là tốt.

– Phía trong ấm có các chấm sáng như kim tuyến, đó là thạch anh vốn có trong khoáng tử sa.

– “Tử sa” là danh từ chung cho tất cả đất khoáng, có rất nhiền loại, loại thường thấy là đất tử sa: Đoàn sa, Hồng sa, Hắc sa, Lục sa, Lam sa thì hiếm hơn …

– Ấm có độ bóng sáng mờ, không diễm lệ, bề ngoài thì lồi lõm như có cát mịn, nhưng tay sờ vào thì láng.

2. Nắp ấm

– Khi cầm ấm trên tay,  hãy quay nhẹ nắp ấm, nếu quay trơn trượt, không có vân, không bị ghềnh là đạt

– Vành trong của miệng ấm không thô ráp

– Ống nắp ấm khít với miệng ấm

– Khi rót nước, miệng ấm có rò nước hay không: Không bị rò là tốt, 1-2 giọt là bình thường, còn quá nhiều thì không đạt

3. Vòi

– Dòng chảy: Khi chúng ta rót nước, nước ra phải thành dòng và tròn, do dáng ấm có thể khác nhau nên dòng chảy cũng thế, có ấm ra dòng tròn, có ấm ra dòng xoắn vỏ đỗ. Tuy nhiên, độ suôn dòng chảy sẽ không vì thế mà thay đổi.

– Độ ngắt nước: Khi ngắt nước phải dứt khoát, nếu đọng 1-2 giọt có thế chấp nhận, nhưng tốt hơn hết là không đọng giọt nào

– Ấm khi mới ra lò thường chỉ có mùi đất nung, hỏa khí và không còn mùi gì khác. Còn nếu ấm đã từng pha trà thì sẽ có hương trà nhẹ
4. Thông khí

– Dùng miệng thổi vào vòi ấm, đồng thời dùng ngón tay bỏ cách khí khổng ở nắp 1cm, nếu có gió bay từ khí khổng ra mà nắp ấm không rung là độ thông khí đạt.

 

*** Độ thông khí, độ suông của dòng chảy, độ ngắt nước là 3 điểm có sự tương thông với nhau nên dùng hành động trên co thể phân biệt tốt – xấu.

5. Công và Khoản (triện)

– Công năng khá quan trọng: miệng ấm không được quá nhỏ sẽ khó bơi xác trà, quai ấm khi cầm phải thuận tay, nếu quá nhỏ hẹp sẽ dễ bị bỏng. Ấm lớn hay nhỏ tùy theo mục đích sử dụng của mỗi người.

– 3 điểm: vòi, miệng và quai ấm phải thẳng, còn bằng thì tùy theo hình dạng ấm. Nếu là ấm hoa văn thì có thể ko bằng, tuy nhiên nhất định phải thẳng

– Ống nắp ấm càng dài càng tốt

– Ấm tròn: cần phải “tròn-vững-ngay-đều”

– Ấm vuông: góc, cạnh hoặc viền (nếu có) phải ngay và đều. Nếu cạnh cong thì cần phải cong đều các mặt

– Ấm hoa văn: cần biểu hiện ra vẻ đẹp hình thể chủ đề, nhưng không được ảnh hưởng đến công năng của ấm

+ Hoa văn trừu tượng thì thể hiện được ra cái hồn của chủ đề

+ Hoa văn về sự vật, động vật thì cần phải nét, sinh động

+ Điêu khắc chữ cần phải đồng thể (hay chính là sự tương đồng về kiểu chữ). Khắc họa những nét sâu nét cạn phải thật tinh tế, sinh động và có hồn

– Ấm gân vân: các múi cần phải đều nhau, nắp ấm khớp với tất cả múi

– Khoản: là khoản chính dưới đáy ấm, thường hay khoản “họ” của tác giả dưới quai ấm, còn trong nắp ấm thường “tên”, “họ”… đôi khi có ở trong bụng đáy ấm hoặc hông bên trong ấm (nhằm chống giả mạo).

 

 

 

Muốn tìm được chiếc ấm đạt được mọi điếu kịên ở trên thì thật khó, nếu được 70% – 80% cũng có thể coi là ấm tốt vậy.