Văn Hóa Trà Đạo Nhật Bản
Trà Đạo Là Gì ?
‘’Trà đạo’’ – Thưởng trà, đàm đạo. Trà đạo là một nghệ thuật về triết lý, cách thưởng thức cuộc sống, mang đậm nét nhân văn sâu sắc. Theo truyền thuyết của Nhật, trà đạo được phát triển từ cuối thế kỷ 12. Thời đó có vị cao tăng Eisai (1141-1215) sang Trung Hoa để tham vấn học đạo. Khi trở về, ngài đã mang một số hạt trà trồng ở sân chùa.
Hình minh họa
Nghệ Thuật Uống Trà Là Gì ?
Về sau, sư thầy Eisai đã viết ra cuốn ‘’Khiết Trà Dưỡng Sinh Ký’’ (Kissa Yojoki) với nội dung liên quan tới thú thưởng trà. Từ đó rất nhiều người Nhật đã tìm tới trà nhờ công dụng giúp thư giãn và tính hấp dẫn đặc biệt của nó.
Từ sự kết hợp giữa thú uống trà với tinh thần Thiền ở Phật giáo họ đã cho ra một phong cách thưởng trà đặc sắc thuần Nhật. Từ đó nghệ thuật trà đạo Nhật ra đời (Chado, 茶道.
Từ uống trà, cách pha và thưởng trà, cũng là những bước dùng trà đấy nhưng người Nhật đã liên tục cải biến nó cho đến khi nó trở thành trà đạo, trở thành một tôn giáo trong nghệ thuật sống của chính dân tộc mình.
Trà đạo ở đây không chỉ đơn thuần là con đường, là phép tắc, là cách thưởng thức trà mà nó còn là phương tiện giúp con người làm trong sạch tâm hồn, hòa mình với thiên nhiên, tu tâm dưỡng tính, nhập định thiền để đạt giác ngộ.
Nghi Thức Trà Đạo Của Nhật Bản.
Trà Thất
- Trà thất là gì?
- Trà thất là một căn phòng nhỏ có kích thước khoảng 3x3m. Thường trong phòng trà có trải tấm tatami hoặc chiếu tre sắp xếp thành hình vuông bởi 8 miếng 0.75×1.5m rất đẹp mắt.
- Cách bày trí đạo cụ trong Trà thất
- Thơ, tranh, câu liễn: Để tăng phần trang trọng cho Trà thất, người Nhật thường treo tranh, thơ, câu liễn lên tường.
- Hoa: Hoa được dùng như một điểm kết nối giữa con người với thiên nhiên. Hoa thường được cắm ở lọ, đĩa nhỏ, bình rồi đặt ở giữa phòng. Nó làm cho căn phòng thêm màu sắc sinh động.
- Lư trầm: Lư trầm có thể được đặt ở góc hay giữa phòng, đôi lúc nó cũng được đặt dưới bức tranh. Không chỉ tạo ra hương thơm nhẹ nhàng riêng biệt mà trầm hương còn giúp thư giãn tinh thần, tạo cảm giác dễ chịu cho người thưởng trà.
Các đạo cụ được sắp xếp gọn gàng và không tốn quá nhiều không gian trà thất tạo sự thoáng đãng cân bằng, hòa hợp theo phong thủy.
Trà Viên
- Trà Viên là gì ?
Trà viên trong trà đạo là một khu vườn được thiết kế ra để ngắm hoa, thưởng trà. Trà viên không được phổ biến như trà thất bởi tính cầu kỳ trong bày trí của nó. Phải bày trí làm sao cho khu vườn phải giữ được nét tự nhiên, không để người chơi trà có cảm giác như rơi vào một cảnh giả do con người tạo lên. Trong trà viên thường không dùng thảm hay chiếu mà người Nhật thường ngồi trên thảm cỏ trong vườn để thưởng trà.
- Cách bày trí Trà Viên
- Hoa, Lư Trầm: Thường đặt ở giữa những người tham gia dùng trà.
- Khuôn viên thường được trồng các loài cây như: Hoa Anh Đào, hoa Mai, hoa Mơ, Tùng, Liễu. Những loài cây này chính là nét độc đáo riêng trong văn hóa người Nhật.
- Hòn non bộ và những tảng đá lớn, những chậu nước cũng được sắp xếp vô cùng tinh tế, chặt chẽ. Thể hiện sự cân đối âm – dương trong phong thủy.
NHững Đạo Cụ Dùng Trong Pha Chế Và Thường Thức Trà Của Người Nhật.
-
Trà
Tùy vào hệ phái mà trà ở Nhật được dùng có sự khác biệt.
- Maccha: (まっちゃ) – Trà bột
Những lá trà non được hái đem rửa sạch phơi ráo rồi say nhuyễn thành bột. Trà maccha có màu xanh tươi và độ ẩm nhất định chứ không khô như các loại trà khác. Khi dùng trà maccha sẽ được pha cùng nước sôi.
- Trà nguyên lá:
Lá trà được phơi khô pha chế trong bình, lấy tinh chất, bỏ bã trà. Thường loại trà này cho nước màu vàng tươi hay màu xanh nhẹ.
2. Phụ Liệu Trà Đạo
Ở Nhật, ngoài trà người ta còn cho thêm vào những thảo dược, các củ quả phơi khô hay đậu để tăng thêm hương vị. Đặc biệt là những phụ liệu có lợi cho sức khỏe, có thể giúp cho ai bệnh mau hồi phục thể chất, tinh thần.
3. Nước Pha Trà
Thường là nước giếng, nước suối, nước mưa, hay nước đã qua tinh lọc.
4. Ấm Nước (お釜)
Ấm nước dùng để đun nước sôi pha trà. Chất liệu thường bằng đồng để giữ nhiệt tốt.
5. Lò nấu nước (焜炉):
Bếp lò thường được làm bằng đồng và dùng than để nấu. Nhưng ngày nay người người Nhật đã dùng bếp điện để bên trong lò đồng để tăng tính an toàn.
6. Hũ đựng nước (水差し)
Hũ đựng nước dùng để pha nước lạnh khi pha trà.
7. Chén trà (茶碗):
Chén trà dùng để đựng nước trà cho khách thưởng thức. Chén làm bằng men rất công phu tỉ mỉ. Mỗi chén đều có những nét độc đáo riêng nên trong một buổi tiệc trà gần như không có hai chén giống nhau.
Chén được các nghệ nhân vẽ những họa tiết về chủ đề xuân, hạ, thu, đông.
- Mùa Xuân: chén có những họa tiết như hoa Anh Đào.
- Mùa Hạ: Chén được cấu tạo với miệng lớn, thành thấp để sức nóng nhanh tỏa nhiệt.
- Mùa Thu: Chén mùa Thu có nét hoa văn đặc trưng như lá phong, lá momizi.
- Mùa Đông: Chén được cấu tạo thành cao dày miệng nhỏ hơn chén mùa Hạ để giúp cho chén trà giữ được nhiệt tốt. Màu sắc của chén cũng có gam màu lạnh.
8. Kensui (建水) trong trà đạo
Là chậu nhỏ dùng để rửa chén khi pha trà được làm bằng men và to hơn chén trà.
9. Hũ, lọ đựng trà (なつめ)
Hũ, Lọ đựng trà được vẽ những họa tiết gần gũi với cuộc sống sinh hoạt với tính thẩm mỹ cao. Trên nắp hũ đôi lúc bắt gặp hình hoa lá, quạt giấy, tre, trúc,..
10. Khăn fukusa (ふくさ)
Trên bàn trà của người Nhật luôn có một chiếc khăn chuyên để lau hũ, lọ và muỗng trà khi pha trà.
11. Khăn chakin (茶巾)
Khăn chuyên dùng lau chén được làm bằng vải mùng trắng.
12. Khăn kobukusa (こぶくさ)
Khăn dùng để lót dưới chén. Giúp giảm bớt độ nóng từ chén xuống tay khi thưởng trà.
13. Muỗng múc trà (茶杓)
Thường được làm bằng tre, dài, có đầu uốn cong để múc trà.
Xem thêm: CÁCH PHA TRÀ NGON CHUẨN VỊ VIỆT CHO NGƯỜI BẮT ĐẦU
14. Gáo múc nước
Gáo thường được làm bằng tre, nhỏ, dài dùng múc nước từ ấm, hũ ra chén.
15. Cây đánh trà (茶筅) trong trà đạo
Dùng để đánh tan trà trong nước sôi. Cũng được làm từ tre và có một đầu được chẻ nhỏ thành nhiều lan tre nhỏ khoảng 1mm.
16. Bình trà
Để pha trà lá.
17. Tách trà nhỏ
Để thường thức các loại trà lá.
18. Bánh ngọt
Thường dùng trước khi uống trà để giúp cho người dùng thấy được hương vị đậm đà đặc sắc từ trà.
Cách Thưởng Trà Theo Quy Tắc Của Trà Đạo Nhật Bản
Quy Tắc 1: ‘’Osakini’’
Có nhiều quy tắc dùng trà khác nhau, tùy vào từng phái. Nhưng trong đa số văn hóa trà đạo Nhật Bản, người thưởng thức trà sẽ là ‘’Osakini’’.
Trong buổi dùng trà, trước tiên sẽ có bánh truyền thống của Nhật. Sau khi dùng bánh xong, chén trà với Matcha bên trong sẽ được truyển lần lượt theo thứ tự vị trí ngồi. Khi bánh và trà tới lượt mình, các bạn hãy nói ‘’Osakini’’ rồi nhận lấy. Câu này có ý nghĩa là ‘’Tôi xin phép trước’’ thể hiện sự lịch sự chu đáo với người ngồi cùng. Quy tắc này trong trà đạo rất quan trọng.
Quy Tắc 2: Tránh Mặt Chính Của Chén Trà Quan Trọng Khi Uống
Trong lúc chờ trà tới lượt, các bạn có thể bẻ nhỏ bánh ngọt để dùng trước. Khi trà tới lượt mình, các bạn lưu ý không uống từ phía chính diện chén trà mà các bạn cần phải xoay mặt chén hướng về phía khách. Để hoa văn hướng tới khách để sao cho mọi người vừa thưởng thức trà vừa chiêm ngưỡng họa tiết độc đáo của chén. Đó một trong những quy tắc của trà đạo.
Cụ thể là bạn đặt chén lên lòng bàn tay trái, tay phải giữ chén. Rồi bạn xoay chén từng chút theo chiều kim đồng hồ rồi uống trà ở vị trí lệch khỏi phía chính diện. Thể hiện sự lịch sự và tôn trọng mọi người. Đặc biệt lưu ý, không uống một hơi hết chén mà nên uống làm 3 ngụm để rồi trả lại chén trà dân dã.
Lời Kết
Qua đó Trọng Tín Bát Tràng đã giúp các bạn tìm hiểu cũng như là hiểu rõ hơn về văn hóa trà đạo Nhật Bản. Chuyến du lịch không đồng này gíup bạn hình dung rõ nét hơn về con người về văn hóa trà đạo của Nhật Bản.
Kính chúc quý vị và các bạn an khang thịnh vượng, mạnh khỏe bình an.
Xin cảm ơn !
Xem thêm ấm chén Bát Tràng chính hãng tại đây:
Shopee: https://shopee.vn/trongtinbatrang86
Lazada: https://www.lazada.vn/shop/trong-tin-bat-trang-86/?
- Trọng Tín Bàt Tràng
- Địa chỉ: 37 Gầm Cầu, Đồng Xuân, Hoàn Kiếm, HN | 46 Xóm 1 Giang Cao, Bát Tràng, HN
- Hotline: 0982559529
- Zalo: 0982559529
